O Theori i Ymarfer: Canfyddiadau Athrawon Addysg Gorfforol ar Addysg Gorfforol Ansawdd Uchel o Fewn Ysgolion Cyfrwng Cymraeg yn Ne Cymru

Abstract

Dros y blynyddoedd diwethaf mae’n hysbys bod y llywodraeth wedi argymell i bob disgybl yng Nghymru cwblhau dwy awr o Addysg Gorfforol (AG). Serch hyn, mae’n hanfodol i’r ddwy awr fod o ansawdd uchel fel eu bod yn effeithiol. Mae athrawon AG yn gyfrifol i weithredu'r AG ansawdd uchel, felly prif nod yr astudiaeth bresennol oedd darganfod canfyddiadau athrawon AG ar arfer da o AG ansawdd uchel mewn ysgolion cyfrwng Cymraeg yn Ne Cymru. Rhesymwaith dros ddewis ysgolion cyfrwng Cymraeg oedd gan fod diffyg ymchwil ar addysg trwy’r iaith Gymraeg, yn enwedig edrych ar ganfyddiadau'r athrawon. Cafodd ddulliau ansoddol o gasglu a dadansoddi data ei fabwysiadu, trwy’r defnydd o gyfweliadau lled-strwythuredig a dadansoddiad cynwysedig diddwythol, anwythol, diddwythol. Cynhaliwyd y cyfweliadau gyda thri athro ag un athrawes AG a wnaeth mynychu’r gynhadledd Addysg Gorfforol a Chwaraeon Ysgol 'Gwneud y Mwyaf o Addysg Gorfforol' ym mis Mehefin 2012. Ymddangosodd dwy prif thema o’r ymchwil, sef canfyddiadau athrawon ar AG ansawdd uchel a’r effaith ôl-gynhadledd. Dangosodd y canlyniadau bod bwlch rhwng theori ac ymarfer, yn benodol roedd yna ddryswch rhwng y term lythrennedd corfforol a llythrennedd mewn AG. Yn ychwanegol, pwysleisiodd y canlyniadau bod lefel o weithrediad AG ansawdd uchel yn dibynnu ar y lleoliad yng Nghymru yn ogystal ag amlinellu sut mae perthynas rhwng yr athro a’r disgyblion yn hanfodol er mwyn creu amgylchedd dysgu cadarnhaol. O ran y gynhadledd, amlygodd bod y seminarau mwyaf effeithiol oedd ‘Arweinydd Chwaraeon’ a Thechnoleg Gwybodaeth (TGCh). Goblygiad yr astudiaeth yw bod angen i’r llywodraeth gweithio ar un diffiniad clir o lythrennedd corfforol ac addysgu athrawon AG ar y diffiniad. Ac felly, dylai ymchwil yn y dyfodol cynnal ymchwil gweithredu i hybu’r term llythrennedd corfforol, yn ogystal â chyfweld mwy o athrawon wnaeth mynychu’r gynhadledd er mwyn wella’r gynhadledd nesaf.